Od roku w Polsce funkcjonuje pilotażowy program w aptekach, ułatwiający dostęp do tabletki „dzień po”. Czy Polki korzystają z antykoncepcji awaryjnej? Która grupa wiekowa najczęściej podejmuje decyzję o jej zastosowaniu? Kto sięga po tabletkę „dzień po” najczęściej – kobiety z dużych miast, czy raczej mieszkanki małych miasteczek? Wyniki badania przeprowadzonego w ramach kampanii Poranek Po pokazują, że jedynie 17,7% Polek – czyli mniej niż co piąta kobieta – deklaruje, że kiedykolwiek skorzystało z antykoncepcji awaryjnej.

Co czwarta Polka w wieku 25-34 lata miała styczność z tabletką „dzień po”

Najnowsze dane pokazują, że najrzadziej z antykoncepcji awaryjnej korzystają kobiety powyżej 50. roku życia. Natomiast około 25% Polek w wieku 25-34 lata miała z nią styczność. W grupie najmłodszych kobiet do 24. roku życia odsetek ten wyniósł 17,9%.

źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania

„Prawie co piąta Polka do 24. roku życia korzystała z antykoncepcji awaryjnej, a w grupie 25-34 lat odsetek ten wzrasta do 25%. To wyraźny sygnał, że dostęp do „tabletki dzień po” jest szczególnie ważny dla kobiet w wieku produkcyjnym, które często muszą podejmować szybkie decyzje dotyczące swojego zdrowia reprodukcyjnego. Niższy odsetek wśród młodszych kobiet może wynikać z mniejszej świadomości na temat dostępnych metod antykoncepcyjnych oraz ograniczonego dostępu do rzetelnej edukacji seksualnej” – komentuje prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta, specjalista ginekolog-położnik, endokrynolog, seksuolog, Kierownik Katedry Zdrowia Kobiety Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, ekspertka kampanii Poranek Po

To nie największe polskie miasta przodują w używaniu antykoncepcji awaryjnej

Dane z badania dotyczącego stosowania antykoncepcji awaryjnej pokazują, że najczęściej sięgają po nią kobiety w miastach liczących do 20 tys. mieszkańców oraz od 200 do 499 tys. mieszkańców. Najniższy wynik zanotowano na wsi oraz w miastach liczących od 100 do 199 tys. mieszkańców.

źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania

„Wyższe wskaźniki stosowania antykoncepcji awaryjnej w małych i dużych miastach mogą wynikać z lepszej dostępności aptek oraz większej otwartości na temat zdrowia seksualnego. Niższe wyniki na wsiach i w miastach średniej wielkości wskazują na potrzebę zwiększenia działań edukacyjnych i ułatwienia dostępu do środków antykoncepcyjnych, aby wszystkie kobiety, niezależnie od miejsca zamieszkania, mogły czuć się bezpiecznie i świadomie podejmować decyzje dotyczące swojego zdrowia” – wyjaśnia mgr Olga Sierpniowska, współautorka wytycznych dla farmaceutów dotyczących antykoncepcji awaryjnej, edukatorka i ekspertka kampanii Poranek Po.

Tabletka „dzień po” a poziom wykształcenia

Najwyższy odsetek kobiet, które zadeklarowały korzystanie z antykoncepcji awaryjnej, odnotowano wśród osób z wykształceniem podstawowym lub gimnazjalnym – 23,8%. Dla porównania, wśród kobiet z wykształceniem zasadniczym zawodowym odsetek ten wyniósł 17,4%, a wśród osób z wykształceniem średnim – 16,9%. Kobiety z wyższym wykształceniem korzystały z antykoncepcji awaryjnej jedynie nieznacznie częściej (18,1%) niż ich koleżanki z wykształceniem średnim. Może to świadczyć o braku związku między poziomem wykształcenia a skłonnością do korzystania z tej formy antykoncepcji, a także o możliwym wpływie innych czynników – takich jak dostępność, przekonania kulturowe czy przekaz medialny.

źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania

Zamożniejsze kobiety częściej sięgają po antykoncepcję awaryjną

Dane pokazują, że zdecydowanie największy wpływ na korzystanie z antykoncepcji awaryjnej wydaje się mieć poziom dochodów. W grupie kobiet zarabiających powyżej 7000 PLN netto miesięcznie aż 29,8% zadeklarowało, że miało styczność z tabletką „dzień po”. Dla porównania, wśród kobiet o niższych dochodach odsetki te były znacznie niższe.

„Kobiety lepiej zarabiające mają większą swobodę finansową i dostęp do środków antykoncepcyjnych oraz częściej podejmują decyzje zgodne z własnymi potrzebami zdrowotnymi. Może to również oznaczać, że barierą w korzystaniu z antykoncepcji awaryjnej w Polsce wciąż pozostaje jej cena” – podkreśla prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta, specjalista ginekolog – położnik, endokrynolog, seksuolog, Kierownik Katedry Zdrowia Kobiety Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, ekspertka kampanii Poranek Po.

źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badania

Wciąż potrzebna edukacja seksualna

Stosowanie antykoncepcji awaryjnej przez Polki wskazuje na rosnącą potrzebę szerokiej edukacji seksualnej, która pozwoli na świadome i bezpieczne podejmowanie decyzji dotyczących zdrowia reprodukcyjnego. Poprzez rzetelne informowanie i dostęp do odpowiednich danych można wspierać zdrowie kobiet i promować odpowiedzialne podejście do planowania rodziny.

—

Badanie przeprowadzone na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna. Próba ogólnopolska losowo-kwotowa N=803 osób w wieku od 18 lat wzwyż. Kwoty dobrane wg reprezentacji w populacji dla płci, wieku i wielkości miejscowości zamieszkania. Termin realizacji: lipiec 2025 roku. Metoda: CAWI.

Kampania „Poranek PO” to kampania edukacyjna i inicjatywa, której celem jest zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat antykoncepcji awaryjnej, a także zapewnienia, aby wszystkie kobiety w Polsce, które z niej korzystają mogły czuć się pewnie i bezpiecznie. W latach 2000-2020 liczba kobiet stosujących nowoczesne metody antykoncepcji wzrosła z 663 mln do 851 mln osób. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że w ubiegłym roku w Polsce wystawiono blisko 900 tysięcy recept na antykoncepcję awaryjną. W obliczu niewystarczającej wiedzy oraz nieustannego rozpowszechniania dezinformacji w Internecie chcemy wraz z wybitnymi specjalistami ginekologii oraz farmaceutami podjąć wysiłki mające na celu świadome i odpowiedzialne korzystanie z tego rodzaju środków antykoncepcyjnych. Kampania oraz podejmowane w jej trakcie działania mają przełamywać tabu związane z rozmową na temat stosowania antykoncepcji awaryjnej przez kobiety. Bardzo istotne jest, aby łatwy dostęp w aptece do bezpiecznej antykoncepcji zmniejszył ryzyko, że kobiety będą sięgać po metody niesprawdzone, nieskuteczne lub szkodliwe dla zdrowia. Ekspertami kampanii są prof. dr hab. n. med. Violetta Skrzypulec-Plinta, prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś, prof. dr hab. n. med. Ewa Wender-Ożegowska, dr n. med. Andrzej Depko, dr n. farm. Piotr Merks, mgr farm. Olga Sierpińowska, prof. dr hab. n. med. Marzena Dębska oraz dr n. med. Agnieszka Nalewczyńska. Więcej informacji znajduje się na stronie www.poranekpo.pl . Inicjatorem kampanii jest firma Perrigo, producent antykoncepcji awaryjnej na receptę